21 Σεπτεμβρίου- Παγκόσμια Ημέρα Νόσου Alzheimer.

Παγκοσμίως, ο μήνας Σεπτέμβριος είναι αφιερωμένος στην άνοια και τη νόσο Alzheimer. Η άνοια είναι ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από τη σταδιακή έκπτωση των ανώτερων νοητικών λειτουργιών (προσοχή, προσανατολισμό, μνήμη, σκέψη, γλώσσα κρίση, συμπεριφορά, προσωπικότητα) και οφείλεται σε πολλές αιτίες. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία η άνοια αφορά κυρίως άτομα άνω των 65 ετών (με μικρό ποσοστό 5% ηλικίας 40-65 ετών). Ένας  στους 5 ανθρώπους πάνω από τα 80 θα νοσήσει. Στη χώρα μας περίπου 200.000 άνθρωποι πάσχουν από άνοια, αριθμός ο οποίος αναμένεται να αυξηθεί.

Για τους ανθρώπους με άνοια η καθημερινότητα είναι αρκετά δύσκολη λόγω αφενός της κλινικής έκφρασης της ασθένειας αλλά και αφετέρου των ανυπέρβλητων κοινωνικών εμποδίων, όπως για παράδειγμα η ελλιπής ενημέρωση των υπαλλήλων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για τη διαχείριση των ασθενών, η απουσία κατάλληλων υποδομών για τη διευκόλυνση των συμπολιτών μας,  κ.α.

Ένα από τα πρώτα συμπτώματα είναι η εμφάνιση μειωμένης ικανότητας συγκράτησης νέων πληροφοριών, πχ δυσκολία να θυμηθούν ονόματα ατόμων, συζητήσεις  και  συναντήσεις, που έχουν σταθμεύσει το αυτοκίνητό τους ή που έχουν βάλει τα κλειδιά τους και συχνά παραπονιούνται ότι ξεχνούν. Με την προοδευτική εξέλιξη της νόσου ο ασθενής χάνει σταδιακά την ικανότητα να ζει ανεξάρτητα, επιδεινώνεται η λειτουργικότητά του καθώς δυσκολεύεται στην εκτέλεση απλών πράξεων. Σιγά σιγά χάνει τον προσανατολισμό του στο χώρο και στο χρόνο με αποτέλεσμα να θέλει συστηματική βοήθεια ενός φροντιστή για τις απλές καθημερινές ενέργειες. Πολλές φορές τα πρώτα σημάδια είναι αλλαγές στην προσωπικότητα και στη συμπεριφορά του ασθενούς. Ο τελευταίος παρουσιάζει συχνά απάθεια, καχυποψία και επιθετικότητα ακόμη και για τα οικεία πρόσωπα. Ακόμη μπορούν να συνυπάρχουν ψυχιατρικές εκδηλώσεις, όπως πχ κατάθλιψη.

Πρόληψη και αντιμετώπιση

Αν και δεν μπορούμε να αποτρέψουμε τη γήρανση, εντούτοις υπάρχουν τροποποιήσιμοι παράγοντες που θα πρέπει  όλοι να τους περιορίσουμε ακολουθώντας ένα τρόπο ζωής που προάγει την υγεία του εγκεφάλου. Ακόμη, η κατάθλιψη πιθανώς σχετίζεται με την άνοια μέσω πολλαπλών βιοχημικών μηχανισμών. Νεότερες μελέτες έχουν δείξει ότι η κατάθλιψη στη μέση ηλικία είναι προγνωστικός παράγοντας για την εκδήλωση ανοϊκής συνδρομής τις επόμενες δεκαετίες του ασθενούς. Τέλος, υψηλότερη πρόσληψη διαφόρων βιταμινών όπως C, Ε, Β6, Β12,φυλικου οξέως κ.ο.κ. καθώς και μια σειρά άλλων αντιοξειδωτικών, αντιφλεγμονωδών  τροφών και θρεπτικών συστατικών έχουν συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο για νόσο Αlzheimer. Νεότερα δεδομένα υποδηλώνουν ότι η Μεσογειακή Δίαιτα σχετίζεται και με μειωμένη πιθανότητα για άνοια.

Ο γενικός κανόνας αντιμετώπισης άνοιας, είναι η σωστή ενημέρωση του ίδιου του ασθενούς και του οικογενειακού περιβάλλοντος προκειμένου να προσφέρουν υποστηρικτική φροντίδα στον ίδιο. Όταν τα συμπτώματα είναι ακόμα ήπια η χορήγηση αγωγής είναι το κλειδί στην αντιμετώπιση. Μαζί με τη φαρμακευτική αγωγή,  η γνωστική αποκατάσταση βοηθάει να βρίσκεται ο εγκέφαλος σε συνεχή εγρήγορση, έχοντας ως στόχο να βελτιώσει το νοητικό απόθεμα των ασθενών με άνοια. Αφού λοιπόν, διεξαχθεί πλήρης νευροψυχολογικός έλεγχος, το επόμενο βήμα είναι η ενδυνάμωση των γνωστικών λειτουργιών που έχουν πληγεί (με έντυπο υλικό η μέσω λογισμικού) .

Πιο συγκεκριμένα, η γνωστική αποκατάσταση στοχεύει στην βελτίωση και την αντιστάθμιση των γνωστικών αλλαγών και επικεντρώνεται στην εκμάθηση στρατηγικών για την αντιμετώπιση γνωστικών ελλειμμάτων με απώτερο στόχο τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής.