15 Σεπτεμβρίου : Ευρωπαϊκή Ημέρα κατά του Καρκίνου του προστάτη

Η Ευρωπαϊκή Ημέρα κατά του Καρκίνου του Προστάτη καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας και γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 15 Σεπτεμβρίου για να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τον ανδρικό πληθυσμό της Γηραιάς Ηπείρου σχετικά με τους κινδύνους που αντιμετωπίζει από τον καρκίνο του προστάτη.

Ο προστάτης είναι ένας αδένας που μοιάζει με κάστανο και βρίσκεται στο εσωτερικό του σώματος, κάτω από την ουροδόχο κύστη του άνδρα και περιβάλλει την ουρήθρα. Με την λειτουργία του συμβάλει:

• στον έλεγχο της ούρησης, το οποίο το πετυχαίνει λόγω της ανατομικής του θέσης,
• στον εμπλουτισμό του σπέρματος με χρήσιμα και απαραίτητα συστατικά,
• στη λειτουργία της εκσπερμάτισης.

Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί σήμερα το συχνότερο καρκίνο που διαγιγνώσκεται στους άνδρες, ενώ αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου των ανδρών άνω των 50 ετών, μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Με τα σημερινά δεδομένα, ένας στους 7 άνδρες θα εμφανίσει καρκίνο του προστάτη κάποια στιγμή στη ζωή του. Όσο μεγαλώνει η ηλικία, μεγαλώνει και ο κίνδυνος.

Ο καρκίνος του προστάτη αφορά κυρίως άνδρες 50-80 ετών και συνήθως παραμένει κλινικά ασυμπτωματικός μέχρι να φτάσει σε προχωρημένο στάδιο. Μόνο σε προχωρημένα στάδια της νόσου εμφανίζονται διαταραχές της ούρησης, ή συμπτώματα που οφείλονται σε μεταστάσεις, με κυριότερο τον οστικό πόνο.

Οι παράγοντες που ενοχοποιούνται για την εμφάνιση του καρκίνου του προστάτη είναι:

– H Ηλικία: Όσο μεγαλώνει ο άνδρας, τόσο αυξάνεται και ο κίνδυνος να αναπτύξει καρκίνο του προστάτη.

– Το Οικογενειακό Ιστορικό: Αν κάποιος συγγενής πρώτου βαθμού (πατέρας, αδελφός) έχει καρκίνο του προστάτη, τότε ο κίνδυνος να αναπτύξει και ο ίδιος καρκίνο διπλασιάζεται. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο τακτικός έλεγχος συστήνεται να αρχίζει μια πενταετία νωρίτερα, δηλαδή στα 45 έτη

–  Η Φυλή: Οι Αφρικανοί αναπτύσσουν με μεγαλύτερη συχνότητα καρκίνο του προστάτη σε σχέση με τους λευκούς η Ασιάτες.
– Η Διατροφή: Η υψηλή πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών, επεξεργασμένων τροφών και κόκκινου κρέατος ενοχοποιείται για την ανάπτυξη της νόσου, όπως επίσης η παχυσαρκία και η έλλειψη σωματικής άσκησης. Μελέτες επίσης δείχνουν ότι τροφές που είναι πλούσιες σε λυκοπένιο, μια αντιοξειδωτική ουσία, όπως ωμές ή μαγειρεμένες ντομάτες, γκρέιπ φρουτ και καρπούζι βοηθάνε. Το σκόρδο και τα λαχανικά όπως το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το λάχανο και το κουνουπίδι έχουν επίσης αντικαρκινική δράση.

Διάγνωση

Δεδομένου ότι η νόσος είναι συνήθως ασυμπτωματική, μπορεί να εντοπιστεί σε πρώιμα στάδια μόνο μέσα από τακτικό κλινικό έλεγχο, ο οποίος πρέπει να ξεκινάει στην ηλικία των 50 ετών και περιλαμβάνει:

• Την δακτυλική εξέταση του προστάτη, κατά την οποία ο αδένας ψηλαφείται για να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν ανωμαλίες στο μέγεθος, στο σχήμα και στην υφή του. Η δακτυλική εξέταση πρέπει να περιλαμβάνεται στον ετήσιο γενικό έλεγχο όλων των ανδρών ηλικίας 50 ετών και άνω.
• Την ειδική εξέταση αίματος με μέτρηση του ειδικού προστατικού αντιγόνου PSA κάθε 3 έτη και μετά τα 60 κάθε 2 έτη.

Ο συνδυασμός των δύο αυτών μεθόδων μπορεί να δώσει τις ακριβέστερες πληροφορίες για την ύπαρξη ή μη της νόσου. Σε περιπτώσεις  οικογενειακού ιστορικού καρκίνου προστάτη σε συγγενείς πρώτου βαθμού, η εξέταση πρέπει να ξεκινά από την ηλικία των 45 ετών.

Η διάγνωση του καρκίνου του προστάτη επιβεβαιώνεται μόνο με βιοψία του προστάτη, ενώ εξετάσεις όπως η ανάλυση ούρων, μπορούν να συμβάλλουν στον αποκλεισμό ή την επιβεβαίωση άλλων παθήσεων με παρόμοια συμπτώματα.

Θεραπεία

Η επιλογή της θεραπείας γίνεται με βάση τον βαθμό κακοήθειας του όγκου, το μέγεθός του, την παρουσία μεταστάσεων και την ηλικία, καθώς και τη γενική κλινική κατάσταση του ασθενούς. Οι μορφές θεραπείας είναι:

1. Χειρουργική θεραπεία: Συνίσταται στη χειρουργική αφαίρεση του προστάτη, μετά των σπερματοδόχων κύστεων και της προστατικής μοίρας της ουρήθρας, καθώς και των λεμφαδένων σε περίπτωση που υπάρχουν (Ριζική Προστατεκτομή).

Η χειρουργική θεραπεία θεωρείται σήμερα η καλύτερη θεραπεία, ελλείψει μεταστάσεων, που οδηγεί σε πλήρη ίαση. Με τη βελτίωση των χειρουργικών τεχνικών και τη δυνατότητα χρήσης σύγχρονου τεχνολογικού εξοπλισμού, όπως το robot, έχουμε αύξηση της θεραπευτικής αποτελεσματικότητας και σημαντική μείωση των μετεγχειρητικών επιπλοκών. Η εγχείριση συνήθως συνιστάται σε άνδρες που είναι 50 με 70 ετών.

2. Η ακτινοθεραπεία (εξωτερική ακτινοβολία), η βραχυθεραπεία (εισαγωγή ραδιενεργών εμφυτευμάτων στον προστάτη) και η κρυοθεραπεία έχουν επίσης τη θέση τους στην εναλλακτική θεραπεία του καρκίνου του προστάτη, με καλά αποτελέσματα σε επιλεγμένα περιστατικά.

3. Συντηρητική θεραπεία (ορμονοθεραπεία), βασίζεται στην χορήγηση φαρμάκων τα οποία προκαλούν αναστολή παραγωγής τεστοστερόνης, της ορμόνης δηλαδή που τροφοδοτεί το καρκίνο του προστάτη. Αφορά κυρίως το μεταστατικό καρκίνο.

4. Απλή ενεργητική παρακολούθηση: Σε άνδρες προχωρημένης ηλικίας με καρκίνο προστάτη ή με σημαντικά συνοδά νοσήματα είναι δυνατή η υιοθέτηση συντηρητικής συνεχούς παρακολούθησης της εξέλιξης της νόσου και μόνο στην περίπτωση εξέλιξης αυτής λαμβάνεται η απόφαση για πιο επιθετικού τύπου θεραπεία. Αυτό αποδεικνύεται από δεδομένα που δείχνουν ότι ποσοστό έως και 40% δεν θα επωφεληθεί από την άμεση θεραπεία, καθώς σε πολλές περιπτώσεις ο καρκίνος του προστάτη αναπτύσεται πολύ αργά. Η παρακολούθηση γίνεται συνήθως με τον ρυθμό αύξησης του PSA.