1η Νοεμβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Αυστηράς Χορτοφαγίας (World Vegan Day)

Η  Παγκόσμια Ημέρα Αυστηρής Χορτοφαγίας (World Vegan Day) πρωτογιορτάστηκε σε διεθνή κλίμακα το 1994, επ’ ευκαιρία της 50^ης επετείου από την ίδρυση της «Εταιρίας Χορτοφαγίας». Την 1^η Νοεμβρίου του 1994, ο Άγγλος Ντόναλντ Γουότσον, ο επονομαζόμενος και πατέρας της «Χορτοφαγίας» , ίδρυσε την «Εταιρία Χορτοφαγίας» για να ευαισθητοποιήσει το κοινό της πατρίδας του για τον υγιεινό τρόπο ζωής , χωρίς ζωικά προϊόντα.

Οι επονομαζόμενοι και Vegans (Βίγκανς αποκαλούνται και στην Ελλάδα) είναι οι πιο συνειδητοποιημένοι χορτοφάγοι, που δεν κάνουν καμία έκπτωση στα πιστεύω τους, σε αντίθεση με τους απλούς χορτοφάγους, που γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα Χορτοφαγίας την 1^η Οκτωβρίου κάθε χρόνου. Η φιλοσοφία και ο τρόπος ζωής των Vegans  αποκλείει την χρησιμοποίηση των ζώων και των προϊόντων τους για τροφή, ένδυση ή άλλο σκοπό. Η «οικο-χορτοφαγική» τους αντίληψη ελαύνεται από ηθικά κριτήρια για τα δικαιώματα των ζώων και το περιβάλλον και δεν είναι αυστηρά ζήτημα υγείας .

Τι είναι η vegan διατροφή;

H vegan διατροφή είναι μία διατροφή πλούσια σε φρέσκα φρούτα και λαχανικά, αλλά χαμηλή σε ζωικό λίπος και κόκκινο κρέας, ενώ προσφέρει πολυάριθμα οφέλη υγείας, συμπεριλαμβανομένου ενός σημαντικά χαμηλότερου κινδύνου καρδιακών παθήσεων, καρκίνου, νεφρικής ανεπάρκειά και καρδιακής προσβολής. Κάθε είδους ζωικό τρόφιμο και παράγωγα αυτών είναι εκτός καθημερινότητας και εκτός προτίμησης γενικά. Γαλακτοκομικά προϊόντα όπως γάλα, τυρί, γιαούρτι κπλ που βασική τους ύλη προέρχεται από ζώα (γάλα από αγελάδα, κατσίκα κπλ) δεν συμπεριλαμβάνονται σε ένα πρόγραμμα vegan. Τρόφιμα όπως το μέλι ή το αυγό είναι επίσης εκτός καθώς παράγονται από μέλισσες και κότες αντίστοιχα. Φυσικά, δεν γίνεται ούτε λόγος για κρέας κάθε είδους ακόμη και για θαλασσινά και ψάρια.

Χαρακτηριστικά της «vegan” διατροφής

• Περιλαμβάνει μεγάλες ποσότητες φρούτων, λαχανικών και οσπρίων.
• Περιέχει χαμηλά ποσοστά λιπαρών, ιδιαίτερα κορεσμένων και trans λιπαρών.
• Τα λιπαρά, που περιλαμβάνει, ανήκουν κυρίως στην ευεργετική κατηγορία των μονο-ακόρεστων και πολυακόρεστων λιπαρών.
• Περιέχει ελάχιστη χοληστερόλη.
• Είναι πλούσια σε φυτικές ίνες.
• Περιέχει σημαντική περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά και φυτοχημικά συστατικά.

Σωστοί διατροφικοί χειρισμοί για την αποφυγή ανεπαρκειών

Είναι κατανοητό λοιπόν κάπου εδώ, ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα θα πρέπει να είναι πάρα πολύ καλά σχεδιασμένο για  να αποφευχθούν οι διατροφικές ελλείψεις και οι ανεπάρκειες σε θρεπτικά, για τον οργανισμό, συστατικά. Είναι απαραίτητο να καλυφθούν όλες οι απαιτήσεις του οργανισμού από άλλες διαφορετικές πηγές πλην των ζωικών.  Για γίνει εφικτό θα πρέπει να οριστούν κάποιες βασικές οδηγίες για να αποφευχθούν όσα προ-αναφέρθηκαν.

• Συνδυασμός οσπρίων με σιτηρά. Έτσι απορροφάται καλύτερα ο μη-αιμικός σίδηρος ο οποίος είναι πιο δύσκολα από τον αιμικό που βρίσκετε στις ζωικές τροφές και απορροφάτε πιο εύκολα.
• Κατανάλωση σε επαρκείς ποσότητες σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά και όσπρια. 5 μερίδες από δημητριακά, >4 μερίδες σε λαχανικά, >2 μερίδες όσπρια, >3 μερίδες φρούτα είναι η βάση για την κάλυψη των βασικών αναγκών σε θρεπτικά συστατικά.
• Κατανάλωση υποκατάστατων γάλακτος και τυριού. Υπάρχουν στο εμπόριο αρκετές επιλογές όπως είναι το γάλα αμυγδάλου ή το γάλα σόγιας ή άλλο φυτικό γάλα καθώς  και φυτικό τυρί ή τυρί τόφου, το οποίο είναι πηγή  πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας.
• Αποφυγή τροφίμων  που είναι επεξεργασμένα. Σε πολλές περιπτώσεις προϊόντα για χορτοφάγους όπως ψωμάκια κι πολλά ακόμη τείνουν να έχουν υποστεί μεγάλη επεξεργασία με αποτέλεσμα να είναι πλούσια σε συντηρητικά αλλά και σε θερμίδες.
• Για την αποφυγή έλλειψης ιωδίου , όπου καλές πηγές ιωδίου είναι τα ψάρια, τα αυγά και το γιαούρτι , για τους vegan είναι τα φύκια.
• Η βιταμίνη Β12 βιολογικά διαθέσιμη βρίσκεται  σε ζωικές τροφές, π.χ αυγά, γαλακτοκομικά, κρέας , οστρακοειδή . Επομένως, οι άνθρωποι που δεν τρώνε ζωικά προϊόντα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ανεπάρκειας. Σε αυτή τη περίπτωση συνίσταται η χρήση συμπληρώματος διατροφής B12 προς αποφυγή των επιπλοκών που προκαλεί η έλλειψή της.
• Αποφυγή έλλειψης ασβεστίου: Εκτός από γαλακτοκομικά προϊόντα και μικρά ψάρια (πχ σαρδέλες) ασβέστιο υπάρχει και σε σκούρα πράσινα λαχανικά, όπως το λάχανο, το σπανάκι και το μπρόκολο και σε εμπλουτισμένες τροφές πχ. δημητριακά πρωινού.

Συμβουλή:

Άτομα που ακολουθούν αυστηρά χορτοφαγική διατροφή (vegan διατροφή) θα πρέπει να πραγματοποιούν τακτικό βιοχημικό/αιματολογικό έλεγχο για να αποφευχθούν τυχόν διατροφικές ελλείψεις  καθώς και να συμβουλεύονται το ειδικό στο χώρο της υγείας διαιτολόγο/διατροφολόγο.