Όγκοι εγκεφάλου: Όλες οι σύγχρονες θεραπείες.

Οι όγκοι του κεντρικού νευρικού συστήματος ( που αλλιώς ονομάζονται όγκοι του εγκεφάλου ή νεοπλάσματα εγκεφάλου ) αποτελούνται από παθολογικό ιστό που αυξάνεται γρήγορα λόγω του μη ελεγχόμενου πολλαπλασιασμού των κυττάρων.

Τα παθολογικά νεοπλασματικά (καρκινικά) κύτταρα αναπαράγονται γρήγορα και ανεξέλεγκτα και οι λόγοι για αυτόν τον γρήγορο πολλαπλασιασμό δεν έχει διερευνηθεί πλήρως.Οι όγκοι του κεντρικού νευρικού συστήματος είναι πρωτοπαθείς όγκοι εγκεφάλου (αναπτύσσονται αρχικά από δομές του εγκεφάλου) και δευτεροπαθείς εγκεφαλικές εντοπίσεις από μεταστατική διασπορά άλλης πρωτοπαθούς εστίας.
Πρωτοπαθείς όγκοι εγκεφάλου
Η συχνότητα των Πρωτοπαθών όγκων εγκεφάλου είναι περίπου 250.000 περιστατικά ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο, καθιστώντας λιγότερο από το 2% των καρκίνων. Η αιτία των περισσότερων περιπτώσεων είναι άγνωστη. Οι πιο συχνοί πρωτοπαθείς όγκοι εγκεφάλου σε ενήλικες είναι μηνιγγιώματα και αστροκυτώματα ( low grade και high grade (γλοιοβλαστώματα grade IV).Στα παιδιά ο πιο συχνός τύπος είναι το μυελοβλαστώμα.
Οι πρωτοπαθείς όγκοι είναι κακοήθεις και καλοήθεις.
Οι καλοήθεις όγκοι εγκεφάλου αναπτύσσονται αργά, δεν διηθούν τους γύρω ιστούς και είναι περιγεγραμμένοι.
Οι κακοήθεις όγκοι εγκεφάλου αναπτύσσονται και αυξάνουν τις διαστάσεις τους γρήγορα, διηθούν το εγκεφαλικό παρέγχυμα αλλά δεν έχουν διασπορά σε όργανα εκτός εγκεφάλου.
Μεταστατικοί (δευτεροπαθείς ) όγκοι εγκεφάλου – είναι καρκινικά κύτταρα που μέσω αιματογενούς διασποράς φτάνουν στον εγκέφαλο από καρκίνο άλλων οργάνων του σώματος. Ο καρκίνος του πνεύμονα και ο καρκίνος του μαστού είναι οι πιο συχνές αιτίες εγκεφαλικών μεταστάσεων.
Η διάγνωση τίθεται μετά από κλινική εξέταση ( συχνά συμπτώματα είναι η κεφαλαλγία .ζάλη, έμετοι ,εστιακή νευρολογική σημειολογία , επιληπτική κρίση) αξονική τομογραφία εγκεφάλου και μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου όπου ανευρίσκονται απεικονιστικά ευρήματα χωροκατακτητικής εξεργασίας. Στη συνέχεια επιβεβαιώνεται με βιοψία η οποία καθορίζει τον ιστολογικό τύπο , τον βαθμό κακοήθειας (grade) και καθορίζει την απαραίτητη θεραπευτική προσέγγιση και το αναμενόμενο θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει συνδυασμό χειρουργικής επέμβασης, ακτινοθεραπείας και συχνά χημειοθεραπείας. Η αντιεπιληπτική αγωγή όπως και χορήγηση αποιδηματικών φαρμάκων( δεξαμεθαζόνη) είναι απαραίτητη .
Ακτινοθεραπεία – Ο στόχος της ακτινοθεραπείας είναι να προκαλέσει άμεση βλάβη στο DNA των κυττάρων που οδηγεί σε άμεση νέκρωση τους η και σε μη ικανότητα να πολλαπλασιάζονται, αφήνοντας τον κανονικό ιστό του εγκεφάλου αβλαβή.
Η ακτινοθεραπεία μπορεί να ακολουθήσει την χειρουργική εξαίρεση ή και σε ορισμένες περιπτώσεις να την αντικαταστήσει. Μπορεί να χορηγηθεί
– κλασματοποιημένη ακτινοθεραπεία * – χορηγείται σε μικρές ημερήσιες δόσεις (κλάσματα) και επαναλαμβάνεται για 5 έως 30 θεραπείες, ανάλογα με τον τύπο του όγκου.
– στερεοτακτική ακτινοχειρουργική* ( SRS-stereotactic radiosergery)2 – Είναι η τεχνική που χρησιμοποιεί υπολογισμό με ηλεκτρονικό υπολογιστή για να εστιάσει μεγάλη δόση ακτινοβολίας στην περιοχή μόνο του όγκου, με μεγίστη ακρίβεια ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα την δόση της ακτινοβολίας στον περιβάλλοντα εγκέφαλο. Η ακτινοχειρουργική μπορεί να χορηγηθεί ως μονοθεραπεία ή συμπληρωματικά μετά από άλλες θεραπείες σε μία έως 5 συνεδρίες.
– Ολοκρανιακή ακτινοβόληση(WBRT-whole brain radiotherapy) – ακτινοβολείται όλος ο εγκέφαλος σε πολλαπλές εγκεφαλικές μεταστάσεις.
–
*Τι είναι η κλασματοποιημένη ακτινοθεραπεία – Η ακτινοβόληση γίνεται σε πολλές καθημερινές συνεδρίες (κλάσματα) 5 φορές την εβδομάδα. Κάθε συνεδρία διαρκεί περίπου 15 λεπτά. Με αυτό τον τρόπο τα υγιή κύτταρα προλαβαίνουν να διορθώσουν τις βλάβες που έχουν υποστεί από την ακτινοβολία και ως αποτέλεσμα μειώνονται οι παρενέργειες.
Η ακτινοθεραπεία γίνεται με μηχάνημα – γραμμικός επιταχυντής με πολλές εξωτερικές δέσμες που στοχεύουν τον όγκο.
Με τις σύγχρονες τεχνικές ακτινοθεραπείας (IGRT – απεικονιστικά καθοδηγούμενη ακτινοθεραπεία, IMRT – διαμορφούμενης ένταση ακτινοθεραπεία ), δίνεται η δυνατότητα ελαχιστοποίησης των παρενεργειών και μέγιστης προστασίας των κρίσιμων δομών.
Η Helical TomoTherapy Hi-Art Treatment System είναι πιο προχωρημένη τεχνική του τεχνολογικού τομέα της ακτινοθεραπείας.
Ακολουθώντας το σχήμα του όγκου επιτρέπει να κατευθύνονται δέσμες ακτινοβολίας με εξαιρετική ακρίβεια, μειώνοντας τις παρενέργειες και την βλάβη των υγειών ιστών. Η Τεχνολογία IGRT ( απεικονιστικά καθοδηγούμενη ακτινοθεραπεία) είναι αποκλειστική για TomoTherapy δίνοντας δυνατότητα για καθημερινή τρισδιάστατη CT απεικόνιση (απεικόνιση με αξονική τομογραφία), εξασφαλίζει ακρίβεια εντοπισμού, ακόμη και όταν ο όγκος συρρικνώνεται.
Πρακτικά δεν υπάρχουν περιορισμοί σχετικά με το σχήμα, το μέγεθος, τον τύπο και τη θέση των όγκων που μπορεί να θεραπεύσει.
Ενδείξεις κλασματοποιμένης ακτινοθεραπείας:
– Κακοήθεις όγκοι : γλοίωμα, γλοιοβλάστωμα, αστροκύττωμα, λέμφωμα
– Καλοήθεις όγκοι : ακουστικό νευρίνωμα, αδένωμα, μηνιγγίωμα, κρανιοφαρυγγίωμα
*Τι είναι στερεοτακτική ακτινοχειρουργική – Χορηγείται πολύ μεγάλη δόση, λίγες φορές (1 – 5 ), σε μικρή περιοχή με γρήγορη εξασθένηση της δόσεις και ελάχιστη ακτινοβολία στους υγιείς ιστούς.
Τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται στην άκτινοχειρουργική είναι Gamma Knife, X-Knife CyberKnife.
Ενδείξεις στερεοτακτικής ακτινοχειρουργικής
– Ακουστικό νευρίνωμα, αδένωμα υπόφυσης,μηνιγγίωμα
– Εγκεφαλικές μεταστάσεις
– Αρτηριοφλεβώδης δυσπλασία (AVM)
– Νευραλγία τριδύμου
– Υποτροπή μετά από ακτινοθεραπεία
Παρενέργειες από την ακτινοθεραπεία στην περιοχή του εγκεφάλου:
-καταβολή δυνάμεων
– ακτινική δερματίτιδα
– αλωπεκία
-οίδημα
– διαταραχές μνήμης και συγκέντρωσης
Αποτελέσματα της θεραπείας:
Μετά από την ολοκλήρωση της θεραπείας γίνεται παρακολούθηση με Μαγνητική Τομογραφία Εγκεφάλου ( ανά 3- μηνο). Το αποτέλεσμα δεν απεικονίζεται άμεσα και συνήθως πρέπει να περάσουν μήνες. Ο σκοπός είναι να περιοριστεί ή να μειωθεί το μέγεθος του όγκου και ενδεχομένως να μη απεικονίζεται. Ως αποτέλεσμα η ακτινοθεραπεία επιτυγχάνει βελτίωση των συμπτωμάτων και αύξηση της επιβίωσης των ασθενών ανάλογα με την πάθηση τους, προστατεύοντας τις ευαίσθητες υγιείς δομές ( εγκεφαλικό παρέγχυμα, οπτικά νεύρα, δομές των οφθαλμών, στέλεχος.
Ιβελίνα Μπέλη – Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος
πηγή: www.healthreport.gr