Η σημασία της Εργοθεραπείας στην αντιμετώπιση της Αρθρίτιδας

Δημήτρης Δήμου, PT, OT

Εργοθεραπευτής – Φυσικοθεραπευτής

Υπεύθυνος Τμήματος Εργοθεραπείας Κ.Α.Α “Διάπλαση”

Πολύ συχνά ο περισσότερος κόσμος, όταν αναφέρεται στις ρευματικές παθήσεις, χρησιμοποιεί τους όρους “αρθριτικά” ή “ρευματικά”. Οι όροι αυτοί είναι λανθασμένοι γιατί στερούνται περιεχομένου και δημιουργούν πολλές φορές σύγχυση, δίνοντας μάλιστα την εσφαλμένη εντύπωση ότι πρόκειται για δύο μόνο παθήσεις, ενώ στην πραγματικότητα οι ρευματικές παθήσεις είναι πολλές, περίπου 200Επομένως, σε κάθε ασθενή θα πρέπει να γίνεται η διάγνωση της συγκεκριμένης ρευματικής πάθησης από την οποία πάσχει διότι η θεραπευτική αντιμετώπιση ποικίλλει όχι μόνο από πάθηση σε πάθηση, αλλά πολλές φορές και από στάδιο σε στάδιο της ίδιας πάθησης.

Ρευματικές παθήσεις, λοιπόν, είναι οι μη τραυματικές και μη χειρουργικές παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος και οι παθήσεις του συνδετικού ιστού. Είναι δηλ. οι παθήσεις των αρθρώσεων των τενόντων, των συνδέσμων, των ορογόνων θυλάκων, των μυών, των οστών και της σπονδυλικής στήλης. Ορισμένες όμως ρευματικές παθήσεις, όπως π.χ. οι λεγόμενες αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις, δεν περιορίζονται μόνο στο μυοσκελετικό σύστημα, αλλά προσβάλλουν και διάφορα άλλα όργανα ή συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού, όπως π.χ. τους νεφρούς, το δέρμα, τα μάτια, τους πνεύμονες, την καρδιά, τις αρτηρίες, τις φλέβες, το ήπαρ, τον εγκέφαλο κ.λπ.

Τα κύρια χαρακτηριστικά των παθήσεων είναι:

  • Πόνος στο μυοσκελετικό σύστημα που ανάλογα με τη μορφή και την εντόπιση της πάθησης μπορεί να αφορά αρθρώσεις, τένοντες, ορογόνους θύλακες, μυς, οστά, τη μέση ή τον αυχένα.
  • Δυσκαμψία των αρθρώσεων, δηλ. δυσκολία στην κίνηση των αρθρώσεων, ιδιαίτερα μετά από ανάπαυση. Η σοβαρότητα μάλιστα και η διάρκεια της δυσκαμψίας είναι πολύ χρήσιμες στη διάκριση μεταξύ ορισμένων ρευματικών παθήσεων. Η πρωινή δυσκαμψία π.χ. είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό όλων των φλεγμονωδών ρευματικών παθήσεων  και έχει διάρκεια μεγάλη, πάνω από μισή ώρα. Αντίθετα, η δυσκαμψία μετά από ακινησία, που όμως διαρκεί μόνο λίγα λεπτά της ώρας,  είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της οστεοαρθρίτιδας.
  • Περιορισμός των κινήσεων των αρθρώσεων ή της μέσης ή του αυχένα

 

Οι ρευματικές παθήσεις μπορούν να επηρεάσουν σοβαρά την λειτουργικότητα ενός ατόμου δυσκολεύοντας άμεσα την καθημερινότητα. Οι περιορισμοί που προκαλούνται μπορούν να κάνουν την πραγματοποίηση και της πιο απλής καθημερινής πράξης, ιδιαίτερα επίπονη.

Η Εργοθεραπεία είναι ειδικότητα της Ομάδας Αποκατάστασης, που συμβάλλει στην ελαχιστοποίηση των επιδράσεων της νόσου και ταυτόχρονα στη βελτιστοποίηση της ποιότητας ζωής και της λειτουργικότητας του ανθρώπου. Ο Εργοθεραπευτής είναι εκπαιδευμένος έτσι ώστε να μπορεί να κάνει μια πλήρη και λεπτομερή αξιολόγηση του τρόπου που η νόσος έχει επηρεάσει τη ζωή του ανθρώπου στους παρακάτω τομείς:

  • Αυτοϋπηρέτηση (προσωπική υγιεινή, σίτιση, ένδυση-απόδυση, χρήση τουαλέτας , μετακινήσεις, επικοινωνία)
  • Εργασία (οικιακές δουλειές, επαγγελματικές δραστηριότητες)
  • Ελεύθερος χρόνος – ψυχαγωγία (χόμπι, διασκέδαση, κοινωνική ζωή)
  • Αξιολόγηση κινητικότητας, αισθητικότητας, γνωστικών και ψυχοκοινωνικών δεξιοτήτων. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη μέτρηση του εύρους κίνησης (γωνιομέτρηση), έλεγχος μυϊκής δύναμης, λειτουργικότητα άκρας χείρας καθώς και στην παρατήρηση των πιθανών παραμορφώσεων στο βαθμό κατά τον οποίο αυτά μειώνουν το επίπεδο λειτουργικότητας του ατόμου.

Οι τομείς στους οποίους στοχεύει η Εργοθεραπευτική παρέμβαση είναι:

  • Κατασκευή και εφαρμογή ναρθήκων. Δυο τύπους ναρθήκων χρησιμοποιούν συνήθως οι Εργοθεραπευτές, του νάρθηκες ηρεμίας και τους λειτουργικούς νάρθηκες. Οι νάρθηκες ηρεμίας βοηθούν το χέρι να διατηρείτε σε μια λειτουργική θέση κατά την ανάπαυση και στοχεύει στην ανακούφιση του πόνου και την πρόληψη των παραμορφώσεων. Οι λειτουργικοί νάρθηκες υποστηρίζουν συνήθως τις αρθρώσεις που επιβαρύνονται και ενισχύουν την λειτουργικότητα κατά τη διάρκεια μιας δραστηριότητας.
  • Εκπαίδευση στη χρήση τεχνικών βοηθημάτων και εναλλακτικών τεχνικών
    Υπάρχει στην αγορά μεγάλη ποικιλία από τεχνικά βοηθήματα τα οποία αν χρησιμοποιηθούν κάνουν δυνατές καθημερινές απλές κινήσεις που μέχρι πριν ήταν αδύνατες, όπως το γύρισμα του κλειδιού στην κλειδαριά, ή τουλάχιστον τις κάνουν ευκολότερες αποφεύγοντας την καταπόνηση των αρθρώσεων. Επίσης ο Εργοθεραπευτής εκπαιδεύει σε εναλλακτικούς τρόπους με τους οποίους μπορούμε να κάνουμε τόσο απλά και καθημερινά πράγματα, όπως το πώς θα σηκωθούμε από το κρεβάτι μας, τα οποία μακροπρόθεσμα έχουν σημαντικό αποτέλεσμα στη διατήρηση της λειτουργικότητας των αρθρώσεων για το μεγαλύτερο δυνατό χρονικό διάστημα.
  • Εργονομικές παρεμβάσεις στο χώρο διαβίωσης και στον εργασιακό χώρο.
  • Ασκήσεις αδρής και λεπτής κινητικότητας για τη διατήρηση του εύρους κίνησης και την αύξηση της αντοχής.
  • Τέλος, παρέχει συμβουλευτική υποστήριξη στους φροντιστές του ατόμου.